نخستین وبینار بین المللی مؤسّسه فرهنگی و هنری حکیم نظامی
مقارن با مبعث خجسته حضرت محمّد مصطفی (ص) و هم‌زمان با روز ملّی حکیم نظامی گنجه‌ای، مؤسّسه فرهنگی و هنری حکیم نظامی اوّلین وبینار بین المللی خود را در 21 اسفند ماه 1399 با سخنرانی استادانی از دانشگاه تهران، دانشگاه تبریز، نمایندگی سازمان یونسکو در ایران، دانشکده شرق شناسی دانشگاه دولتی باکو و دانشگاه دولتی استانبول برگزار کرد.
در این نشست، پروفسور علی پولاد، مؤسّس و رئیس مؤسّسه ضمن خوش آمدگویی به تمام تلاشگران در عرصه مطالعات مربوط به آثار حکیم نظامی گنجه‌ای، بر لزوم اهتمام بیشتر برای شناساندن وجوه کمتر شناخته شده‌ای از آثار، اندیشه‌ها و افکار این شاعر بزرگ تأکید کرد.علی پولاد با اشاره به بنیان گذاری مؤسّسه در سال 1397 از برنامه‌های آموزشی مرکز با حضور طیف وسیعی از مخاطبان سخن به میان آورد و حکیم نظامی گنجه‌ای و هنر شاعری او را شایسته توجّه هر چه بیشتر دانست.علی پولاد نوید داد جایزه بزرگی برای پژوهشگران حوزه مطالعات مربوط به آثار حکیم نظامی گنجه‌ای به صورت سالانه اهدا خواهد شد. وی اظهار امیدواری کرد با پایانبحران کرونا در اواخر سال 2021 یا اوایل سال 2022 میلادی سمیناری بین المللی با مشارکت استادان نظامی پژوه از سراسر دنیا در تبریز برگزار شود.
آقای جمشید علیزاده، رئیس کمیته علمی مؤسّسه، با بیان اینکه میراث فکری و هنری حکیم نظامی را می‌توان از چشم اندازهای گوناگون به دید و داوری نشست، لازمه این امر را دسترسی به کلام اصیل نظامی و به دست دادن تصحیحی علمی و متقن از آثار این شاعر دانست.
وی خاطر نشان کرد تشخّص خاص نظامی گنجه‌ای در میان گویندگان طراز اوّل شعر فارسی، تنوّع ژانر در آثار اوست. ژانر اوّل، در رده ادبیات تعلیمی است که که خود را در مخزن الاسرار نشان می‌دهد و این شیوه در آثار سنایی و عطّار و مولانا به اوج می‌رسد.
وی خسرو و شیرین نظامی را ژانری غنایی دانست که از نظر فضای فرهنگی به عصر ساسانی مربوط است و به طور کلّی با ژانر اوّل تفاوت دارد. وی صبغه ایرانی منظومه خسرو و شیرین را بسیار قابل توجّه قلمداد کرد.
جمشید علیزاده خاطر نشان کرد ژانر دیگر آثار نظامی، ژانر حماسه است که در اسکندرنامه خودنمایی می‌کند و نظامی در آن بیشتر تحت تأثیر حکیم ابوالقاسم فردوسی است.
وی گفت لیلی و مجنون و هفت پیکر با وجود قرار گرفتن در رده منظومه‌های عاشقانه، صبغه‌ای متفاوت با منظومه خسرو و شیرین دارند. زیرا داستان لیلی و مجنون در اصل از عربی اقتباس شده و شاعر در منظومه هفت پیکر شیوه داستان در داستان را در نهایت هنرمندی به کار گرفته است.
جمشید علیزاده قرار گرفتن در برزخ زبان و زمان را مهم‌ترین خصلت عام آثار نظامی دانست و خاطرنشان کرد که با غلبه تفکّر اشعری که در آن عقل‌ستیزی و غلبه بر احساسات نمود بیشتری یافت، شاعر با خلّاقیت خود به هر دو مورد پرداخته است.
در این نشست علمی دکتر باقری حمیدی مدیر روابط بین الملل مؤسّسه حکیم نظامی، گزارش جامعی از ترجمه آثار نظامی گنجه‌ای در اروپا ارائه داد. وی اذعان کرد توجّه به نظامی در اروپا از سده هیجده میلادی شروع شد و دانشمندانینظیر هانری ماسه آثار نظامی را به فرانسه ترجمه کردند. سر ویلیام جونز ادبیات فارسی را با ادبیات کلاسیک یونان و روم مقایسه کرد و باعث جلب توجّه افراد بسیاری به ادبیات فارسی شد. جونز، خود به تأسّی از هفت پیکر نظامی اثری خلق کرد. وی حتّی نظامی را از لحاظ خیال پردازی شاعرانه سرآمد تمام شاعران ایرانی می‌داند. دکتر باقری حمیدی افزود آثار نظامی در قرن نوزدهم به زبان انگلیسی ترجمه شدند و بعدها پیتر چلکوفسکی منظومه‌ها را به نثر عالی انگلیسی بازنویسی کرد. وی معتقد است شهر گنجه در اواخر قرن دوازدهم میلادی مرکز مهم فرهنگی بوده است. انسان گرایی و تقدیرگرایی از جمله مفاهیمی است که در اندیشه نظامی جمع شده است. نظامی در میان شرق شناسان معروف از شخصیت والایی برخوردار است؛ به طوری که ادوارد براون محقّق مشهور تاریخ ادبیات فارسی معتقد است نظامی شخصیتی بی نظیر داشت و انسانی اخلاق‌مدار و پاکدامن بود. دکتر باقری حمیدی تأکید کرد بعد از خیّام، نظامی گنجه‌ای بیشترین شهرت را در میان شاعران ایرانی در دنیای انگلیسی زبان دارد.
در این وبینار بین المللی، استادان بزرگوار، آقای دکتر عبدالمهدی مستکین، مدیر بخش فرهنگ سازمان ملّی یونسکو در ایران، دکتر نصیب گویوشف، استاد دانشگاه دولتی باکو، دکتر قدیر طورغوت، استاد دانشگاه دولتی استانبول، دکتر جواد بشری، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، دکتر ابراهیم اقبالی، عضو هیأت علمی دانشگاه تبریز سخنرانی نمودند.
در وبینار گزارشی از رئوس برنامه‌های مؤسسّه فرهنگی و هنری حکیم نظامی در یک سال گذشته ارائه شد که از آن میان می‌توان به برگزاری نشست‌های ماهانه نقد کتاب، نقد آثار منتشر شده درباره نظامی و آثار او، نشست‌های نظامی‌خوانی، معرّفی نظامی شناسان درگذشته با چاپ بروشور و مقالات، برگزاری کارگاه‌های یک روزه نظامی شناسی و نظامی پژوهی، برنامه ریزی برای برگزاری همایش بازخوانی زندگی و احوال و آثار نظامی، اقدام به تهیّه چاپ عکسی از نسخه‌های خطی آثار نظامی، انتخاب بهترین تحقیق دانش آموزی و اهدای جایزه، انتخاب بهترین پایان نامه و رساله دانشجویی و اهدای جایزه اشاره کرد.
وبینار با سخنان تکمیلی آقای علیرضا مهدوی مدیر عامل مؤسّسه فرهنگی و هنری حکیم نظامی به پایان رسید.
نخستین وبینار بین المللی
مؤسّسه فرهنگی و هنری حکیم نظامی
نخستین وبینار بین المللی مؤسّسه فرهنگی و هنری حکیم نظامی